Σεξισμός ή συνωμοσία της βιομηχανίας της μόδας; Η ιστορία πίσω από τα γυναικεία ρούχα και ο αναπάντεχος λόγος που συνήθως δεν έχουν τσέπες.
Μόλις βρήκες το τέλειο τζιν: η εφαρμογή είναι κολακευτική, το ύφασμα άνετο και το χρώμα ταιριάζει με την αγαπημένο σου μπλούζα. Επίσης έχει μεγάλες τσέπες, που ίσως χωράνε ακόμα και το κινητό σου! Αλλά ο ενθουσιασμός δεν κρατάει για πολύ, καθώς σύντομα ανακαλύπτεις ότι οι τσέπες είναι… ψεύτικες.
H παραπάνω εμπειρία αποτελεί ένα κοινό σημείο αναφοράς για όλες τις γυναίκες του δυτικού κόσμου, καθώς η βιομηχανία της μόδας έχει αποφασίσει ομόφωνα πως οι ευρύχωρες τσέπες αποτελούν ακατάλληλο «αξεσουάρ» για τα γυναικεία ρούχα.
«Οι άνδρες έχουν τσέπες για να βάζουν μέσα τα πράγματά τους, οι γυναίκες για διακόσμηση», είναι μια δημοφιλής (και εξοργιστική) φράση που αποδίδεται στον παγκοσμίου φήμης σχεδιαστή Christian Dior. (Με λίγα λόγια, τα ανδρικά ρούχα έχουν ως κύριο λόγο την πρακτικότητα, ενώ τα γυναικεία την ομορφιά.)
Πράγματι, οι λόγοι της απουσίας της τσέπης από τα γυναικεία ρούχα είναι αρκετά περίπλοκοι και απρόσμενα πολιτικοί.
Η ιστορία της τσέπης
Κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες κουβαλούσαν μαζί τους μικρά πουγκιά, τα οποία και έδεναν με ένα σχοινί, για να μην τα χάσουν.
Έπειτα, κατά τον 17ο αιώνα, οι άνθρωποι άρχισαν να ράβουν τα πουγκιά αυτά πάνω στην εσωτερική πλευρά των ρούχων τους, για λόγους ευκολίας και προστασίας από τους πορτοφολάδες· αυτός είναι και ο «πρόγονος» της σημερινής τσέπης.
Ωστόσο, οι κανόνες ευπρέπειας της εποχής επέβαλαν στις γυναίκες να φορούν πολλαπλές στρώσεις ρούχων, επομένως η πρόσβαση σε μια τέτοια τσέπη θα ήταν αρκετά δύσκολη. Έτσι, άρχισαν να κουβαλούν τσάντες, ώστε να μπορούν να έχουν μαζί τους χρήματα και άλλα απαραίτητα αντικείμενα.
Η Γαλλική Επανάσταση άλλαξε άρδην τα δεδομένα και στον κόσμο της μόδας, προτάσσοντας τις πιο στενές σιλουέτες ως τον «κανόνα» της εποχής. Εντούτοις, αυτό σημαίνει ότι για ακόμα μια φορά η προσθήκη τσέπης στα γυναικεία ρούχα θεωρήθηκε κακή ιδέα, αφού θα αφαιρούσε από την κομψότητα του συνόλου.
Σεξισμός ή συνωμοσία της βιομηχανίας της μόδας;
Πολλοί είναι εκείνοι που προτάσσουν την άποψη ότι ο βασικός λόγος απουσίας της τσέπης δεν ήταν άλλος από τον σεξισμό, μια συνειδητή απόφαση για να παραμείνει το γυναικείο φύλο υποτελές στην πατριαρχία. Η έλλειψη τσέπης θα απέτρεπε τις γυναίκες από το να ταξιδεύουν ή ακόμα και να βρίσκονται εκτός σπιτιού μόνες τους, αφαιρώντας με αυτό τον τρόπο από την ήδη περιορισμένη ανεξαρτησία τους.
Αυτός ήταν και ο λόγος που το πρώτο φεμινιστικό κίνημα, κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ίδρυσε την «Κοινωνία για ορθολογική ενδυμασία», η οποία έκανε καμπάνια υπέρ της υιοθέτησης ενός πιο πρακτικού ντυσίματος για τις γυναίκες, ενάντια στις τότε κοινωνικές επιταγές.
Αν και κατά την περίοδο ανάμεσα στον 19ο και στον 20ο αιώνα οι πρώτες τσέπες άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στα ρούχα των γυναικών, κατά την μεταπολεμική περίοδο οι τάσεις άλλαξαν και πάλι.
Μπορεί το δικαίωμα στην ψήφο και την εργασία να άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται κτήμα ολοένα και περισσότερων γυναικών στη Δύση, εντούτοις σε κοινωνικό επίπεδο η ισότητα ήταν ακόμα ένα μακρινό όνειρο.
Η ιδέα της «γυναίκας που τα έχει όλα» άρχισε να γεννιέται: πλέον, πέρα από το βασικό «κάλεσμα» της γυναίκας ως μητέρα και νοικοκυρά, υπήρχε η προσδοκία οι γυναίκες να εκπληρώνουν μια σειρά από διαφορετικούς (συχνά αντικρουόμενους) ρόλους. Από τη μια έπρεπε να συνεισφέρουν οικονομικά στην κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα να παραμένουν περιποιημένες και «θηλυκές» στην όψη.
Την εποχή αυτή, τα γυναικεία ρούχα έπρεπε να είναι εκ διαμέτρου αντίθετα από τα ανδρικά. Οι σιλουέτες, λοιπόν, έγιναν στενότερες και οι τσέπες σπανιότερες, ακολουθώντας την κοινωνική επιταγή ότι μια γυναίκα οφείλει να είναι πρώτα και πάνω από όλα όμορφη.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι πίσω από την απουσία της τσέπης κρύβεται ο συνήθης ύποπτος: το χρήμα. Πράγματι, η έλλειψη τσεπών εξυπηρετεί μια χαρά την αγορά της τσάντας, η οποία αποτελεί απαραίτητο αξεσουάρ για τις γυναίκες που θέλουν να μπορούν να έχουν μαζί τους το κινητό ή το πορτοφόλι τους.